Con la cara al sol

SANTIAGO DE CUBA - Noem Cuba en de naam van Castro volgt als een echo. Maar ook Fidel erkende bij leven dat er maar één de vader des vaderlands kan zijn en dat is onbetwist José Martí. Bij elke school vind je zijn standbeeld, de luchthaven is naar hem vernoemd. Niemand komt aan José, zelfs de Castro's niet.

Martí werd geboren in Havana op 28 januari 1853 en kreeg in de hoofdstad zijn opleiding. Hij raakte op jonge leeftijd politiek actief en schreef pittige teksten tegen de overheersing door de Spanjaarden; hij werd al op 16-jarige leeftijd hiervoor veroordeeld tot zes jaar tuchthuis. Na een kort verblijf in Guatemala kwam hij via allerlei omzwervingen in New York terecht en daar stichtte hij met bannelingen en geloofsgenoten het Cubaanse vrijheidscomité. Hij bleef vlammende teksten schrijven tegen Spanje en voor een vrij Cuba en mobiliseerde op deze manier gelijkgestemden. In 1895 kwam hij tijdens de onafhankelijkheidsoorlog terug in Cuba.

Dichter

Als je het portret van Martí ziet en niet beter zou weten, dan zou je niet vermoeden dat hij een doorgewinterde rebel was, maar eerder een kantoorklerk die van A tot Z achter het bureau zat. Tot op zekere hoogte klopte dat ook, want boven alles was hij dichter. Maar toch, met zijn teksten wist hij zijn landgenoten aan te vuren, de pen was zijn scherpste wapen.

Dat bleek ook wel in de oorlog van 1895, waarin hij daadwerkelijk mee ging vechten. Op 19 mei 1895 in Dos Rios werd Martí getroffen door een Spaanse kogel en overleed.

In meerdere teksten had hij aangegeven dat hij -mocht het zover komen- begraven wil worden met het gezicht naar de zon (con la cara al sol). In Santiago de Cuba ligt Martí in een mausoleum inderdaad con la cara al sol.

Strijd

Martí heeft zijn sporen nagelaten in Cuba. Zijn naam ligt bij Cubanen voor in de mond en zijn literaire werk vormt een monument.

Hij schreef de Sencillos Versos, met onder meer het gedicht over de vrouw uit Guantanamo: Guantanamera. Het werd op muziek gezet en groeide uit tot een wereldhit, maar daarover later meer.

Daarnaast heeft hij verschillende patriottische stukken geschreven in diverse kranten en bladen en door die teksten kostten het de revolutionairen geen enkele moeite om in Martí een geloofsgenoot te zien.. Een voorbeeld is een verhaal over een man die ten strijde gaat tegen een vreemde mogendheid die het volk onderdrukt. Een zin uit het verhaal: "Liefde voor het vaderland is de haat van degenen die het volk onderdrukt"

Met deze zin in het achterhoofd is het geen toeval, dat de naam van de hoofdpersoon in dit verhaal -Abdala- is gegeven aan het vaccin dat de strijd aanbindt met de onderdrukker van 2022: Covid-19.

Waarmee onderstreept wordt, welke plaats Martí nog steeds inneemt in het Cuba van 2022 en hoe hoog de achting voor de vader des vaderlands is.

Klik op banner om terug te keren naar onze reisblog