En defensa del amor

VARADERO - In 2006 zond de Cubaanse televisie een serie uit waarin tal van taboes aan de orde werden gesteld en die de opinie positief beïnvloedde. Er was aandacht voor HIV, Aids maar ook voor verliefdheid tussen twee mannen. Het verleidde veel Cubanen om de wereld eens van een andere kant te bekijken en open te staan voor andere inzichten. De serie heette niet voor niets 'La otra cara de la luna': het andere gezicht van de maan. Het werd tijd ook, want vooral na de revolutie was de situatie voor homo's in Cuba ronduit beroerd.

De emancipatie van homo's in Cuba heeft een lange weg afgelegd, maar in de laatste grondwetswijziging van 2019 staat dat benadeling op grond van seksuele oriëntatie niet is toegestaan. De bevolking stemde hier in een referendum mee in (wat de stem des volks in Cuba ook waard is). Aanvankelijk deinsde de regering terug voor het legaliseren van het homohuwelijk, maar zelfs dat lijkt er nu van te komen.

Dubbel

Cuba hoort tot het continent waar het machismo en de kerk de trom slaan en juist daarom is het heel bijzonder dat juist dit continent een vlucht naar voren heeft gemaakt op het gebied van LHBTQI+rechten. . Cuba loopt in dit opzicht niet voorop, maar er zijn ontegenzeggelijk behoorlijke stappen gezet.

Voor de revolutie was er op zich een redelijke gay-scene in Cuba, maar die had een dubbele positie. Er waren strenge wetten die het homo's niet makkelijk maakten maar tegelijkertijd maakten veel Amerikaanse mannen en Cubaanse macho's van harte 'gebruik' van mannelijke prostitués en bezochten velen de diverse gaybars in Havana en Varadero, die oogluikend werden toegestaan. Na de revolutie was het gedaan met de stiekeme tolerantie en ontstond er zelfs vijandigheid. Veel homo's namen de benen naar onder meer Miami.

Aanzetten tot haat

Fidel Castro zei in een interview in 2013 dat hij deze periode bij nader inzien beschouwde als een grote onrechtvaardigheid, waar hij zelf de verantwoordelijkheid voor nam. Maar ja, er was zoveel te doen ('zoals de oorlog met de Yankees') zei de leider, ik kon me niet ook nog eens bezighouden met deze kwestie.

Beter later dan nooit zullen we maar zeggen, maar er is natuurlijk wel een verschil tussen iets ongemoeid laten omdat je druk bent en het regelrecht aanzetten tot haat en verdrukking.

Zijn zalvende opmerkingen doen daarom niets af aan de vervolging van homo's door de staat en de ronduit beledigende opmerkingen die hij maakte over homo's. Fidel sprak tijdens zijn redevoeringen over 'maricones' (flikkers) die agenten waren van het imperialisme. Hij werd daarbij weliswaar opgejut door zijn bondgenoot de Sovjet-Unie, waar homo's helemaal niets van de staat te verwachten hebben, maar goed: een volwassen vent kiest zijn eigen woorden nietwaar? En die woorden waren meer dan schunnig. Mensen verloren hun baan, werden vervolgd of op straat aangevallen (en de politie keek weg). Che Guevara, de vleesgeworden homofoob, richtte zelfs een kamp in voor de heropvoeding van homo's.

De ommekeer

In 1980 ontstond er iets van een kentering. Homo's werden niet langer zonder meer vervolgd maar konden kiezen voor emigratie of vervolging. Het is natuurlijk niet veel, maar toch was het van enige betekenis. 

Een jaar later verscheen het rapport 'En defensa del Amor' (Ter verdediging van de liefde) waarin stond dat homoseksualiteit geen ziekte is maar een variant en dat homofobie uit den boze is. Daarna ging het snel.

In 1988 werden sommige strenge wetten herroepen en in 1991 stond Fidel zelf schaamteloos op tegen homohaat en riep hij op voor ruimte voor homo's, hopende dat zijn eerder tentoongestelde haat snel zou worden vergeten.

Twee jaar later konden homo's het leger in en verscheen de Cubaanse film 'Fresa y Chocolate' (Aardbei en chocola), die aan de hand van het verhaal over twee mannen los ging op het halsstarrige en bekrompen denken op het eiland.

De ruimte voor homo's is eigenlijk alleen maar toegenomen en de grote voorvechter was de advocate Mariela Castro; jawel, de dochter van Raúl. Ze sleurde in die zin Cuba en haar leiding mee naar de grondwetsherziening van 2019 waardoor discriminatie op grond van seksuele oriëntatie werd verboden. Het staat er echt letterlijk en daarmee is het zelfs Nederland voorbijgestreefd.

En het moet en mag gezegd, maar de huidige president Diaz-Canel heeft zich in woord en daad zonder meer achter de homo-emancipatie opgesteld, waarmee Cuba haar plek in de voorhoede heeft ingenomen.

Klik op banner om terug te keren naar onze reisblog