!Feliz año nuevo!
HAVANA - Het was een mislukte poging om met opgeheven hoofd het toneel te verlaten. Op 1 januari 1959 werd iedereen via de media werd iedereen een gelukkig nieuwjaar toegewenst, waarna dictator Fulgencio Batista het vliegtuig instapte om weg te vliegen uit Cuba.
Het was het einde van het hoofdstuk Batista, einde van de episode van de grote Amerikaanse invloed, en bovenal het absolute einde van de buitenlandse overheersing van het eiland.
Batista (geboren op 16 januari 1901 in Banes in het oosten van Cuba) was een karikatuur van zichzelf. Zijn verschijning vormde het prototype van het Latijns-Amerikaanse potentaatje, zoals we er later veel meer van hebben gezien in dit deel van de wereld. Gekleed als een operettegeneraal, had hij een hoge pet van zichzelf op, maar zijn agenda werd feitelijk bepaald door het Amerikaanse bedrijfsleven en de maffia. Je zou hem de vleesgeworden ondermijning kunnen noemen.
Batista staat op de verkeerde pagina's van de geschiedenis; uiteindelijk bleek hij geen enkel mededogen naar zijn eigen landgenoten te hebben en schuwde hij grof geweld niet. In de oorlog tegen de revolutionairen was hij niet zuiver op de graat en keek hij niet op een dode meer of minder.
De club van acht sergeanten
En toch... Ook Batista heeft een rol gespeeld die aanvankelijk niet eens heel beroerd leek. Hij speelde een centrale rol in de opstand van acht sergeanten die in de jaren '30 opstond tegen president Gerardo Machado. Machado was de verpersoonlijking van wreedheid en geweld tegen zijn volk en de meeste Cubanen lustten zijn ingewanden rauw. De manier waarop Machado er op los sloeg (en moordde!) ging zelfs voor Amerika te ver. Machado werd gedwongen tot aftreden en hij werd opgevolgd door Carlos Manuel de Cespedes, maar die had ook al niet veel vertrouwen van het land.
De club van acht sergeanten (La junta de las ochos) mobiliseerde steun en wist binnen een maand zelf de macht te grijpen. Batista had zichzelf inmiddels benoemd tot Sargento Jefe Revolucionario de Todas las Fuerzas Armadas de la República; kortom, leider van het leger.
Vanaf het balkon van het presidentiële paleis kondigde de Sargento Jefe stevige hervormingen van het leger aan en dat leidde weer tot een opstand van de officieren die kennelijk de bui al zagen aankomen.
Deze kwamen samen in Hotel Nacional en van daaruit werd een opstand georganiseerd. Er ontstond een verwoed gevecht, waarbij uiteindelijk een serie granaten vanuit het kamp Batista het verschil maakte. Het verzet werd gebroken en Batista werd heer en meester, aanvankelijk alleen op de achtergrond.
Aftocht
Er ontstond een periode van enkele jaren dat presidenten kwamen en gingen, maar ze hadden allemaal gemeen dat ze werden bespeeld als een marionet door Batista. In 1940 werd hij zelf president na verkiezingen waarin hij zich opstelde als weldoener van het volk en ook daadwerkelijk de communistische partij en de vakbonden meer ruimte gaf. In 1944 werd hij al weer weggestemd en leek zijn rol te zijn uitgespeeld.
In 1952 pleegde hij echter een staatsgreep (met instemming van de USA), waarna hij zijn ware gezicht liet zien. Het Amerikaanse bedrijfsleven kreeg ruim baan, de vakbondsrechten gingen er aan en Havana veranderde meer en meer in een gokstad en een bordeel, de speeltuin van rijke Amerikanen en maffiosi. De Amerikaanse maffia kreeg onder zijn bewind vaste grond onder de voeten in Cuba en de bevolking had wederom het nakijken en kreeg het steeds zwaarder.
Batista had beter moeten weten. Cuba rolde al decennia van de ene machtsovername naar de andere en Cubanen hebben getoond niet terug te deinzen voor een stevig robbertje knokken. Hij verloor meer en meer terrein en werd een kat in het nauw en werd steeds meedogenlozer. Steeds minder mensen gaven hem steun en zo werkte Batista feitelijk zelf mee aan zijn eigen ondergang.
Het was wachten op een charismatisch man die het land kon leiden naar de volgende stap: een land zonder Batista. En kijk eens aan wie we daar hebben: Fidel Castro.
En zo werd het 1 januari 1959 en na de woorden 'Feliz año nuevo' was Batista geschiedenis. Einde van het sprookje, weg (met de schatkist onder de arm) naar de Dominicaanse Republiek en in de vergetelheid. Na 14 jaar ballingschap zou Fulgencio Batista y Zaldivar in 1973 overlijden in Spanje.
Klik op banner om terug te gaan naar onze reisblog
