La crisis de octubre

LAS TERRAZAS - Het drama van het plaatsje San Christobál is dat het in vergetelheid is geraakt omdat het uiteindelijk niet de beslissende rol in de wereldgeschiedenis heeft gespeeld, waar het voor bestemd leek. Maar het kan nog erger. Als het die ontmoeting met de geschiedenis namelijk wel had gehad, had de stad het niet overleefd en waren er waarschijnlijk heel weinig tot geen mensen geweest die het hadden kunnen beschrijven. Dat heb je nou eenmaal met plekken waar de derde wereldoorlog met al het nucleaire wapengekletter van dien had kunnen beginnen. 

Het bijzondere van de Koude Oorlog (1945 - 1989) was dat Oost en West elkaar wel naar het leven hebben gestaan, maar dat er bij wijze van spreken geen schot is gelost (althans niet in Europa) tussen Oost en West. De oorlogsvoering bestond vooral uit een krankzinnige nuclaire bewapening waarmee de wereld de stuipen op het lijf werden gejaagd. Die raketten stonden overal en hierdoor werden Europa, de Sovjet-Unie en grote delen van Azië onder schot genomen. Amerika bleef echter gevrijwaard van deze nucleaire dreiging.

In de vuurlinie

Tot 1962 kon Amerika tot op zekere hoogte opgelucht adem halen. Dat hield op toen spionagevliegtuigen boven Cuba foto's maakten van terreinen die leken op lanceerinstallaties in aanbouw; in San Christobál en Sagua La Grande (in het oosten). Cuba stond in Washington natuurlijk al op het verkeerde lijstje maar nu was het voor president Kennedy helemaal klaar; bijna alle miljoenensteden in de USA zouden opeens in de vuurlinie komen te liggen. 

En, dat was de volgende ontdekking: de raketten waren per schip al onderweg ook. Wat er ook zou gebeuren, de Amerikanen trokken een duidelijke streep: of de schepen zouden omkeren of ze zouden desnoods met geweld worden tegengehouden. En iedereen snapte dat de Russen dat niet onbeantwoord zouden laten en dat er een kettingreactie zou plaatsvinden waardoor alle bondgenoten met elkaar op de vuist zouden gegaan. De kans op massavernietiging was daarom behoorlijk want de inzet van nucleaire wapens lag voor de hand.

Zucht van verlichting

Het werd een thriller van de bovenste plank, een stare-down van de twee supermachten; en wie zou er het eerste met de ogen knipperen? De Amerikaanse schepen dreven in de buurt van Cuba en Sovjet-schepen waren onderweg naar wat een nucleaire confrontatie en meltdown kon worden. De wereld hield de adem in en wie had kunnen denken dat we ons juist op dit moment (waarin gedreigd wordt vanuit Rusland met de inzet van kernwapens) goed kunnen voorstellen hoe het toen voelde.

We kunnen hopelijk ons ook zo snel mogelijk een beeld vormen van hoe diep de zucht van verlichting was toen de Sovjets omkeerden. 

In een crisisoverleg tussen Kennedy en Chroestjov werd vervolgens afgesproken dat Amerika raketten zou weghalen uit Turkije en Italië, maar boven alles zou hij Cuba erkennen en met rust laten.

Dat is Kennedy ernstig kwalijk genomen, vooral door Cubaanse bannelingen in Miami, die toch al gepikeerd waren over de gebrekkige Amerikaanse ondersteuning van de invasie in de Varkensbaai een jaar ervoor (komen we morgen op terug). Er zijn theorieën dat in deze kringen het idee werd geopperd dat Kennedy hiervoor moest bloeden en plannen werden gesmeed voor de moordaanslag in Dallas het jaar er op.

Overigens bleek later dat de oorlog dichterbij was dan velen vermoedden. Het Sovjetleger had permissie om nucleaire wapens te gebruiken als de USA echt een invasie op Cuba zou plannen. Ook stonden er raketten op scherp in de onderzeeërs van de Sovjets, mocht hen wat overkomen.

Is allemaal dus niet gebeurd en dat is de reden waarom wij nog nooit van San Christobal hadden gehoord, en dat is maar goed ook. 

Klik op banner om terug te keren naar onze reisblog