'¡Qué bola Cuba!'

TRINIDAD - Dat was een bijzonder gezicht op 20 maart 2016 op de internationale luchthaven José Martí in Havana. Er landde niet zo maar een vliegtuig, het was niets minder dan Airforce One met aan boord de president van de Verenigde Staten. Barack Obama kwam langs om de president van dat moment, Raúl Castro, de hand te schudden. Zolang de Castro's aan de macht waren, was het dikke hommeles, dus dit was wel een dingetje.

Eigenlijk alle presidenten van de VS leken niet voor elkaar onder te willen doen als het ging om het aanpakken van Cuba. Je kon er mee bewijzen dat je stoer en dapper was als het ging om de aanpak van het communisme. Achter gesloten deuren werd soms wel eens gesproken tussen de presidenten van beide landen en er werden zelfs handen geschud, maar het was slecht voor verkiezingsuitslagen als je dat in het openbaar zou doen

Dooi

Velen waren daarom opgetogen (of juist verbijsterd) toen in december 2013 Barack Obama na zijn rede ter gelegenheid van de begrafenis van Nelson Mandela, de trappen oprende en Raúl Castro hartelijk en live de handen schudde. Kort ervoor sprak hij over hoe je net als Mandela over grenzen heen moet kunnen stappen en het leek Obama passend om direct de daad bij het woord te voegen.

Het was de start van wat sommigen de Cubaanse dooi noemden (el deshielo cubano). Na heel wat gesprekken op ambtelijk niveau kon op 20 maart Airforce One landen. Zodra de wielen Cubaanse grond raakten, twitterde de president. '!Qué bola Cuba!' Te vertalen als 'Hoe is-ie Cuba?' Een mooi gebaar dat overigens weinig gewone Cubanen zullen hebben gezien... want tsja, Cuba en internet ....

De hartelijkheid over en weer spatte van het scherm terwijl het echtpaar Obama rondgeleid werd door Havana. Maar er werden ook afspraken gemaakt. Het reizen over en weer werd vergemakkelijkt, het internet zou minder aan banden worden gelegd en ook de handel kwam in gunstiger vaarwater; de intentie was al met al om de verhoudingen te normaliseren. In een toespraak kondigde Obama ook aan dat er werd gekeken naar de verstikkende boycot en het applaus dat volgde was luid en duurde lang.

Geen blijvertje

Maar dit succes zou geen blijvertje blijken en de boycot is er nog steeds. Bij thuiskomst kreeg Obama niet alleen lof maar ook bijtende kritiek vanuit de hoek van de Cubaanse bannelingen en hun vertegenwoordigers; hij was volgens hen te lief geweest voor het regime. Hetzelfde jaar kozen de Amerikanen Donald Trump tot hun nieuwe president en die maakte korte metten met deze dooi en de duimschroeven werden strakker aangedraaid dan ze ooit waren. 

Raúl Castro leek door dit bezoek van Obama even zijn grote moment in de geschiedenis tegen te komen en uit de schaduw van Fidel te kunnen treden, maar achteraf bleek hij toch alleen maar 'de broer van...' te zijn. De grote oude reus van Cuba, Fidel Castro, kon zijn mond niet houden en trok een paar dagen na het bezoek ouderwets van leer. Hij noemde in een ingezonden stuk in de 'Granma' (het partijblad van de Cubaanse communistische partij)  de woorden van Obama 'siropig' die zouden leiden tot een hartaanval. "Cuba heeft geen giften van Amerika nodig" en ook beschreef Fidel nog eens de invasie in de Varkensbaai.

Met nog een paar maanden te leven, bleef vijandschap richting de VS zijn comfortzone. Iets met een vos en zijn streken....

Klik op banner om terug te keren naar onze reisblog